Τσέλνερ, Γιόχαν Καρλ Φρίντριχ

(Zolner, Βερολίνο 1834 – Λιψία 1882). Γερμανός αστρονόμος. Διετέλεσε καθηγητής της αστροφυσικής στο Πανεπιστήμιο της Λιψίας και ασχολήθηκε με τη φασματοσκοπία και με πολλούς άλλους κλάδους της φυσικής. Οι έρευνές του στην ουράνια φωτομετρία είχαν μεγάλη πρακτική εφαρμογή. Επινόησε και κατασκεύασε ένα από τα πιο ιδιότυπα φωτόμετρα, το λεγόμενο τεχνητός αστέρας, με το οποίο έγινε δυνατός ο προσδιορισμός των αστρικών μεγεθών. Το ιδιότυπο αυτό φωτόμετρο αποτελείται από ένα τηλεσκόπιο, στο οποίο, δίπλα στο είδωλο του αστέρα, σχηματίζεται μια φωτεινή κηλίδα, σαν ένα πρότυπο φωτεινού τεχνητού αστέρα, που η φωτεινή του ένταση μπορεί να αυξομειωθεί περιστρέφοντας ένα ειδικό σύστημα πρισμάτων. Όταν η λαμπρότητα του πραγματικού αστέρα και του τεχνητού έρθουν στην ίδια φωτεινή ένταση, τότε προσδιορίζεται η φαινομένη λαμπρότητα του αστέρα με τη μέτρηση της γωνίας της περιστροφής των πολωτικών πρισμάτων. Το όργανο αυτό χρησιμοποιήθηκε ευρύτατα στην αστρονομία, παρά το μεγάλο ελάττωμα που οφείλεται στη διαφορετική φωτεινή εμφάνιση των δύο ειδώλων που παραβάλλονται. Ο Τ. έγραψε επίσης και πολλές μελέτες, που αναφέρονται στην οπτική φυσιολογία, στη μέτρηση των ακτινών και στη μηχανική.